Όλες οι εικόνες όμορφων ανθρώπων που κατακλύζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να καταρρακώσουν την αυτοεικόνα ενός νέου ατόμου, ωστόσο μπορεί να υπάρξει μια εύκολη λύση: ο περιορισμός του χρόνου που αφιερώνεται στο TikTok, το Instagram και στα υπόλοιπα κοινωνικά μέσα.
Μια νέα καναδική μελέτη διαπιστώνει ότι οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες που είχαν ήδη συμπτώματα άγχους ή κατάθλιψης και οι οποίοι περιόρισαν τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατά περίπου 50% παρουσίασαν σημαντική βελτίωση στο πώς ένιωθαν για τη συνολική τους εμφάνιση μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες. Επίσης, ένιωθαν καλύτερα για το βάρος τους.
Άλλωστε και προηγούμενες έρευνες σχετικά με τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και τον αντίκτυπο των ανέφικτων ιδανικών ομορφιάς και σώματος έχουν καταλήξει σε παρόμοια αποτελέσματα.
Στα κοινωνικά μέσα δεν μπορεί να βρει κανείς μόνο διασημότητες ή άλλα άτομα επιρροής, αλλά και ανθρώπους από τον κοινωνικό του κύκλο, γεγονός που διευκολύνει τη σύγκριση.
Οι συγγραφείς υπολόγισαν ότι οι νέοι περνούν περίπου έξι έως οκτώ ώρες κάθε μέρα στις οθόνες. Μεγάλο μέρος αυτού του χρόνου αφιερώνεται σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, όπου μπορεί να βλέπουν εκατοντάδες ή χιλιάδες εικόνες, τις οποίες εσωτερικεύουν.
Σε δελτίο τύπου σχετικά με τη μελέτη, ο επικεφαλής συγγραφέας Gary Goldfield, ανώτερος επιστήμονας του Ερευνητικού Ινστιτούτου του Νοσοκομείου Παίδων του Ανατολικού Οντάριο, δήλωσε ότι δεν είχε γίνει γνωστό αν οι άνθρωποι που έχουν ήδη προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας απλώς περνούν περισσότερο χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή αν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οδηγούν σε μεγαλύτερα προβλήματα.
Για τη μελέτη αυτή, οι ερευνητές εργάστηκαν με 220 προπτυχιακούς φοιτητές ηλικίας 17 έως 25 ετών. Περίπου το 76% ήταν γυναίκες, το 23% άνδρες και το 1% άλλοι.
Οι συμμετέχοντες έπρεπε να χρησιμοποιούν τακτικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τουλάχιστον δύο ώρες κάθε μέρα στα smartphones τους.
“Πριν ρωτήσουμε το γιατί, θέλαμε να ρωτήσουμε ποιοι θα ήταν πιο ευάλωτοι σε αυτό, και έτσι αυτός είναι ο συγκεκριμένος λόγος για τον οποίο στοχεύσαμε σε νέους που κινδυνεύουν από ανησυχίες για την εικόνα του σώματος”, δηλώνουν οι ερευνητές.
Πρόκειται για μαθητές που είχαν συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης.
Καθένας από αυτούς κλήθηκε να απαντήσει σε δηλώσεις σχετικά με την εμφάνισή του, όπως «Είμαι αρκετά ευχαριστημένος με την εμφάνισή μου» ή «Είμαι ικανοποιημένος με το βάρος μου», σε μια 5-βάθμια κλίμακα στην αρχή και στο τέλος του πειράματος.
«Ειδικά αν αισθάνεστε ευάλωτοι και δεν σκέφτεστε θετικά για τον εαυτό σας, βλέποντας όλους αυτούς τους ανθρώπους που φαίνονται, στα μάτια σας, πιο όμορφοι από εσάς ή πιο οτιδήποτε άλλο, θα σας κάνει να αισθάνεστε όλο και χειρότερα», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Chris Davis, καθηγητής στο τμήμα ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Carleton στην Οτάβα.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας, όλοι οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να χρησιμοποιήσουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως συνήθως θα έκαναν. Ένα πρόγραμμα παρακολούθησης του χρόνου χρήσης της οθόνης μέτρησε τη χρήση τους.
Στη συνέχεια, ζητήθηκε από τους μισούς να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για όχι περισσότερο από 60 λεπτά την ημέρα.
Οι συμμετέχοντες από τους οποίους ζητήθηκε να περιορίσουν τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης την μείωσαν σε 78 λεπτά την ημέρα κατά μέσο όρο. Η ομάδα ελέγχου είχε μέσο όρο 188 λεπτά καθημερινά.
Έπειτα από τρεις εβδομάδες, εκείνοι που μείωσαν τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είχαν σημαντική βελτίωση στον τρόπο με τον οποίο αξιολογούσαν τη συνολική τους εμφάνιση και το σωματικό τους βάρος μετά την παρέμβαση, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, η οποία δεν είδε καμία σημαντική αλλαγή, υπογράμμισαν οι ερευνητές.
Η Nancy Mramor, ψυχολόγος στο Πίτσμπουργκ, δήλωσε ότι όταν συγκρίνεις τον εαυτό σου με άλλους, θα έχεις 50-50 πιθανότητες να νιώθεις άσχημα για τον εαυτό σου.
Σε όλα, είπε, είναι σημαντικό να συγκρίνεις τον εαυτό σου μόνο με τον εαυτό σου. Αυτό ισχύει για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις αθλητικές επιδόσεις ή τις ακαδημαϊκές σπουδές. Για παράδειγμα, μην συγκρίνετε το βάρος σας με αυτό κάποιου που βλέπετε στο διαδίκτυο, αλλά αντίθετα με το πώς ήταν για εσάς την προηγούμενη εβδομάδα.
«Η εστίαση στο εσωτερικό συναίσθημα για τον εαυτό σας και όχι στις εξωτερικές εικόνες δημιουργεί την ευκαιρία να δείτε τον εαυτό σας από μέσα προς τα έξω, όχι μόνο εξωτερικά. Όταν δεν σας τροφοδοτούν εικόνες στο τηλέφωνό σας, έχετε μια στιγμή για να παρατηρήσετε τι είναι σημαντικό για εσάς», δήλωσε η Mramor.
Για τους ανηλίκους, ο καλύτερος τρόπος για τον περιορισμό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι η αυστηρή γονική επίβλεψη, δήλωσε η Mramor. Αποκλείστε τις ιστοσελίδες στα τηλέφωνά τους που θεωρείτε ότι θα είναι επιβλαβείς.
Για τους ενήλικες, η Mramor είπε ότι είναι δυνατόν να βλέπουν τα μέσα ενημέρωσης προσεκτικά, αλλά να το κάνουν συνειδητά.
Για να το κάνετε αυτό, πρέπει να κάνετε ένα βήμα πίσω από αυτό που βλέπετε και να αναρωτηθείτε αν σας κάνει να αισθάνεστε ανήσυχοι ή αναστατωμένοι. Αν αποφασίσετε ότι δεν είναι καλό για εσάς, τότε αποφασίστε τι θα κάνετε γι’ αυτό.
Μια λύση είναι απλή. Είναι ακριβώς αυτό που έκαναν οι μαθητές της μελέτης: Μείωσε τον χρόνο που χρησιμοποιείς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η Davis πρότεινε να επιλέξετε ποια ώρα θα χρησιμοποιείτε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στη συνέχεια να αφήσετε το τηλέφωνό σας κάτω και να κάνετε κάτι άλλο ευχάριστο, όπως να βρεθείτε με φίλους.
«Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από την προσωπική αλληλεπίδραση, το να βγαίνεις έξω και να κάνεις κάτι με τους φίλους σου για να ενδυναμώσεις πραγματικά αυτούς τους δεσμούς”.
Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στις 23 Φεβρουαρίου στο περιοδικό Psychology of Popular Media
Μετάφραση & προσαρμογή για τα ελληνικά: Βέρα Ξηρόπητα
Βέρα Ξηρόπητα Ψυχολόγος (M.Sc.) Ψυχοθεραπεύτρια 